صدمات وارده به مادر حین زایمان

1.خونریزیهای حین زایمان:

خونریزی های بیش از یک درصد وزن بدن یا بیش از 500سی سی بعد از خروج جفت در زایمان طبیعی یا 1000سی سی در زایمان سزارین.

بیماریهای زمینه سازی / تشدیدکننده:

1-تشکیل غیرطبیعی جفت:جفت سرراهی، چسبندگیهای غیرطبیعی جفت یا جفت اکرتا، حاملگی نابجا،مول هیداتیفورم.

2.انورسیون رحم:خروج رحم وجفت با هم، خونریزی شدید واژینال، شوک شدید مادر در اثر تحریک عصب واگ، درد شدید شکمی.

درمان انورسیون رحم:

خارج کردن و جدا کردن جفت از رحم و قرار دادن مجدد رحم در جای خود. و تزریق اکسی توسین جهت بازگشت تون عضلانی رحم.

آسیبهای حین لیبر:

اپیزیوتومی، پارگیهای کانال زایمان، زایمان با فورسپس، هیسترکتومی، زایمان سزارین،پارگی رحم.

آتونی رحم در اثر:

i.اتساع بیش از حد رحم نظیر: جنین ماکروزوم، حاملگی چندقلویی، هیدرآمنیوس، اتساع رحم در بدنبال لخته های خون

ii . بی هوشی و بی حسی

iii. خستگی میومتر

iv.اختلالات انعقادی

v.تومورهای رحم و سرویکس

vi.عوارض طبی حاملگی مثل کمبود انواع ویتامینها.

درمان خونریزیهای زایمان:

درمان طبی اولیه:20-40 واحد اکسی توسین در یک لیتر سالین ایزوتونیک.درمان انتخابی دوم: آرگوتامین. در صورتی که بیمار سابقه ی افزایش فشار خون نداشته باشد در غیر اینصورت کنتراندیکه است.درمان انتخابی سوم: پروستاگلندین. در صورتی بیمار سابقه ی برونکو اسپاسم نداشته باشد.در نهایت: جراحی و بستن شریانهای رحمی و هیپو گاستریک

مراقبتهای پرستاری:

1.حمایت روحی و روانی مادر

2.کنترل علائم حیاتی

3.بررسی بیمار از نظر شوک هیپوولمیک

4.انجام یک معاینه مختصر

5.انجام آزمایش هموگلوبین و هماتوکریت

6.رزرو خون کراس مچ

7.شمارش پدها و تخمین شدت خونریزی

8.ماساژ رحم

9.استفاده از کیف آب سرد

10تزریق داروهای منقبض کننده مثل مترژن طبق دستور پزشک

2.آتونی رحم:

اختلال انقباض رحمی بعد از خروج جفت،شایع ترین علت خونریزی بعد زایمانی

 علائم:

خونریزی،شل و نرم بودن رحم،عدم بازگشت رحم به محدوده طبیعی

علل:

فعالیت رحمی زیاد یا غیر موثر،سابق آتونی رحم،اداره نامناسب مرحله سوم زایمان،استفاده از فورسپس،چرخاندن جنین و یا دستکاری رحمی،انجام زایمان واژینال بعد از سزارین،انسزیون های  رحمی، بی هوشی،اتساع بیش از حد رحم،مادران مولتی پار،استفاده از اکسی توسین در طی لیبر.مثانه ی پر فوندوس را به سمت بالا و یک سمت شکم میراند. فوندوس ممکن است لزج وسفت باشد.تخلیه ی ناکامل مثانه با تداخل در انقباضات طبیعی رحم، موجب آتونی رحمی و خونریزی میشود.

اقدامات لازم:

اعمال فشار دو دستی و ماساژ رحم،بررسی حفره رحمی،مشاهده سرویکس و واژن از نظر پارگی،باز کردن رگ برای تجویز اکسی توسین،ترانفوزیسون خون در صورت لزوم،آمبولیزاسیون آنژیوگرافیک یا هیسترکتومی در اتاق عمل.ارزیابی یا ماساژ فوندوس رحم

3.پارگی های دستگاه تناسلی:

دومین علت شایع خونریزی مرحله ی سوم زایمان،نیاز به ترمیم برای پارگی های بالای 2 سانتی متر ضرورت معاینه دستگاه تناسلی خصوصا سرویکس بعد از هر زایمان

عوامل مستعد کننده:

زایمان سریع،انومالی های بافت نرم،نمایش غیر طبیعی و سایز بزرگ جنین،واریس دستگاه تناسلی،استفاده از فورسپس و وسایل مامایی،انجام انومالی های بافت نرم،اپی زیاتومی و بی حسی پرینه

4.احتباس جفت:

1-تاخیر در جدا و خارج شدن جفت {بعد از 20 تا 30 دقیقه} همراه با خونریزی،اقدام جدا و خارج نمودن با دست2-جدا شدن نسبی و باقی ماندن تکه هایی از جفت سبب خونریزی دیررس

شرایط ایجاد کننده:

چسبندگی غیر طبیعی جفت،وجود لب فرعی و جدا کردن جفت با دست

چسبندگی غیر طبیعی جفت:

عدم وجود فاصله ی متمایز کننده بین جفت و دیواره رحم

اقدامات:

اصلاح وضعیت همودینامیک و خون از دست رفته،تجویز اکسی توسین،لاپاراتومی و هیسترکتومی در صورت چسبندگی غیر طبیعی،خارج کردن بقایا با دست،در صورت نیاز کورتاژ

تشخیص:

معاینه دقیق جفت پس از خروج،تشخیص قطعی سونوگرافی

مراقبت های پرستاری:

حمایت روحی روانی،کنترل علائم حیاتی و باز کردن دو رگ برای بیمار،بررسی شوک هیپوولمیک،بررسی هموگلوبین و هماتوکریت،رزرو خون کراس مچ،ماساژ رحم با دو دست،استفاده از کیف آب سرد بر روی رحم،تزریق داروهای منقبض کننده رحم

5.آمبولی مایع آمنیوتیک:

به ورود مایع آمنیوتیک یا اجزای جنینی به داخل گردش خون مادر

شرایط ایجاد کننده :

1-پارگی در کوریون و آمنیون2- باز بودن وریدهای رحمی یا آندوسرویکال

عوارض:

دیسترس تنفسی، کلاپس عروقی، آسیب عضله ی قلبی، نارسایی قلبی

علائم و نشانه ها:

هیپوتانسیون ناگهانی، تنگی نفس، سیانوز، شوک، مرگ در نیمی از بیماران در یک ساعت اول، صدمات مغزی و تا حدی تشنج در نیمه ی دیگر،ادم ریوی

تشخیص:

رادیوگرافی قفسه ی سینه جهت تشخیص ادم،آزمایشات خون،اختلالات انعقادی، تغیرات نوار قلب

درمان:

اکسیژن رسانی مناسب، اصلاح وضعیت همودینامیک،اصلاح اختلال انعقادی

تدابیر پرستاری:

1-تشخیص علائمی نظیر تنگی نفس حاد، افت فشار خون و تشنج2-فراهم سازی حمایت عاطفی از خانواده3-کمک در راستای انتقال بیمار به مرکز مراقبتی ویژه

  6.وارونگی رحم:

حالتی است بعد از زایمان و بسیار کشنده

عوامل ایجاد کننده:

کشیدگی بیش از حد بند ناف برای خروج جفت، کاشته شدن جفت در فوندوس،چسبندگی غیر طبیعی جفت، مصرف اکسی توسین

انواع وارونگی

1-برحسب وسعت:

ناقص: برگشت فوندوس به داخل تا نزدیکی سرویکس 

کامل: گذشتن فوندوس از سرویکس

7.پرولاپس:

گذشتن فوندوس از فرج2-بر حسب طول مدت:

حاد: وارونگی در 24 ساعت اول بعد از زایمان

تحت حاد: وارونگی از 24 ساعت تا هفته ی چهارم

مزمن: ادامه ی وارونگی پس از هفته ی چهارم

تشخیص:

1-خونریزی واژینال 2- درد شکمی3. عدم لمس فوندوس رحم در معاینه4. مشاهده توده ی  خونریزی دهنده ی کبود رنگ در واژن

درمان:

1-قطع داروهای منقبض کننده ی رحم2- فشار دادن رحم به بالا3- تجویز آنتی بیوتیکهای پروفیلاکسی

مراقبتهای پرستاری:

1-دادن آگاهی به بیمار

2-باز کردن مسیر وریدی

3- آزمایش کامل خون

4-کنترل علائم حیاتی

5. بررسی فوندوس رحم

6- ناشتا بودن بیمار